Chwilio am raglenni a ffilmiau dogfen da

Dwi'n llawn ymwybodol mai materion gwleidyddol (a gwleidyddiaeth Gwynedd yn fwy na dim arall) sydd wedi teyrnasu ar y blog yma ers tro. Ond y bwriad gwreiddiol oedd y byddai'n le i mi drin a thrafod pethau amrywiol, nad oedd yn addas ar gyfer tudalennau Barn. Un o'r pethau eraill sydd wedi mynd a thipyn go lew o fy amser yn ddiweddar yw fy ngwaith yn y Brifysgol. Dwi'n darlithio ar y cyfryngau yno, ac yn ceisio addasu nifer o gyrsiau sydd wedi bod yn rhedeg o dan oruwchwyliaeth fy rhagflaenydd, Eifion Lloyd Jones.
Ar ol yr haf, fe fydda i'n dysgu cwrs o'r enw "Drama a Dogfen" sydd yn edrych ar ddramau teledu, rhaglenni dogfen, a ffilmiau dogfen. Bob wythnos, bydd y myfyrwyr yn gwylio rhaglen, rhaglenni, neu ffilm sydd yn taflu goleuni ar rhyw agwedd arbennig o'r maes, ac fe fydd gofyn iddyn nhw ddadansoddi'r "testun" hwnw, a chyflwyno ei dadansoddiad i weddill y grwp.
Ar y funud, dwi wrthi'n trio llunio rhestr o destunau addas - sydd yn esgus perffaith i dreulio amser prin yn gwylio'r teledu. Fe ges i wledd neithiwr, wrth wylio ffilm ddogfen wirioneddol wych ynglyn ac ymgyrch wleidyddol i ethol maer i ddinas Newark, New Jersey, nol yn 2002. Street Fight oedd enw'r ffilm, ac mae'n dilyn Cory Booker - dyn ifanc hynod o ddawnus a charismataidd - wrth iddo geisio trechu maer llwgr y ddinas, Sharpe James.
Ond i gwblhau'r cwrs, dwi angen dod o hyd i ddeunydd i lenwi tua 12 wythnos o ddangosiadau. Dwi'n bwriadu dangos mwy nac un rhaglen deledu ochr-yn-ochr, yn y gobaith y bydd modd i mi adlewyrchu sawl agwedd o'r un pwnc. Dwi'n gwybod bod un neu ddau o bobl yn darllen y blog yma sydd a diddordeb yn y maes, felly os oes gan unrhyw un awgrymiadau, mae croeso i chi adael sylw. Ond mae'r person cyntaf i awgrymu Michael Moore yn cael........ wel, nid gwobr, beth bynnag.

Llais Gwynedd a thrigolion Bangor

Difyr oedd clywed bod Llais Gwynedd eisoes wedi cysylltu a threfnwyr protest ym Mangor, i drafod cyd-weithio. Pam? Wel mae trefnwyr y brotest yn hawlio bod dinas Bangor yn cael cam gan Gyngor Gwynedd, a bod y Cyngor yn defnyddio'r ddinas fel "cash machine" i ariannu gweddill y sir, tra'n gwrthod buddsoddi yno. Ar y llaw arall, mae Llais Gwynedd yn hawlio bod Cyngor Gwynedd yn gwario llawer iawn gormod o arian yn ardal Bangor, a bod y rhan hon o'r sir yn derbyn lefel uchel o fuddsoddiad, a hynny ar draul gweddill y sir. Felly mae'n ymddangos bod Llais Gwynedd yn cynnig helpu grwp sydd yn ardell syniadau sydd i'r gwrthwyneb llwyr i'w syniadau hwy fel plaid. Rhyfedd o fyd.

Ad-drefnu ysgolion cynradd

Mae'r broses o edrych eto ar ad-drefnu ysgolion cynradd yng Ngwynedd yn mynd rhagddi yn brysur. Bu gweithgor wrthi yn edrych ar yr holl fater eto, gan gyfarfod yn gyson ers yr haf. Fel aelod o'r pwyllgor craffu Plant a Phobl Ifanc, dwi'n trafod y broses hon yn achlysurol gyda rhai o aelodau'r gweithgor, a dwi'n hapus bod y Cyngor yn symyd ymlaen mewn dull cadarnhaol a blaengar. Nid fi yw'r unig un sydd yn credu hyn - mae hyd yn oed Cymdeithas yr Iaith, sydd wedi arddel safbwynt gwrthwynebus iawn yn y gorffennol, wedi croesawu'r cyfeiriad newydd.
Ond nid pawb sy'n hapus, wrth reswm. Roedd cyfarfod arbennig wedi ei drefnu ddoe, er mwyn rhannu gwybodaeth ynglyn a'r cynllun newydd. Oherwydd ymrwymiadau eraill, doedd dim modd i mi fod yn bresennol, ond mae hanes y cyfarfod yn cael ei adrodd ar flog Gwilym Euros Roberts, arweinydd answyddogol Llais Gwynedd.
Mae Gwilym yn gwneud nifer o gyhuddiadau personol yn erbyn ei gyd-gynghorwyr, a dwi ddim yn bwriadu trafod y rheini. Ond mae'n ddiddorol ei fod yn dewis beirniadu'r modd y mae Gwynedd wedi mynd ati i ail-edrych ar yr ad-drefnu. Mae Gwilym yn gwrthwynebu'r argymellion sydd wedi eu gwneud gan y gweithgor, gan fynnu eu bod yn rhagdybio o blaid cau ysgolion, ac eu bod yn cael eu cyflwyno mewn dull "un ochrog ac un llygeidiog". Ac wrth gwrs, Plaid Cymru sydd yn cael y bai am hyn.
Yr hyn mae Gwilym Euros yn dewis peidio ei grybwyll yw'r ffaith bod aelodau o bob plaid wedi bod yn rhan o lunio'r argymellion newydd - gan gynnwys Llais Gwynedd. I ddweud y gwir, mae nifer o aelodau'r gweithgor wedi tynnu sylw at y cyfraniad pwysig y mae Seimon Glyn (LlG) wedi ei wneud i'r ddogfen derfynnol.
Fel y dywedais eisoes, doeddwn i ddim yn y cyfarfod ddoe, felly dwn i ddim beth oedd gan Seimon i'w ddweud ar y mater. Sgwn i os ydi o'n cytuno efo dehongliad Gwilym Euros, ac felly yn gwrthod cefnogi dogfen y mae wedi bod yn rhan bwysig o'i drafftio? Ynteu ydi hi'n bryd i ni ddechrau son am "ranniadau" o fewn Llais Gwynedd?

Trafferthion Cyngor Abertawe

Mae 'na dipyn wedi ei sgwenu ynglyn a phenderfyniad Cyngor Gwynedd i gau cartref henoed Bryn Llewelyn ar flogiau Blogmenai, Hen Rech Flin a'r dihafal Gwilym Euros Roberts dros y dyddiau dwytha. Dwi ddim am i'r drafodaeth rygnu yn ei blaen, gan fy mod yn credu fod llawer iawn o beth sydd wedi cael ei sgwenu yn creu darlun gwyrdroedig o'r penderfyniad i gau, a hynny am resymau gwleidyddol bwriadol.
Serch hynny, dwi am dynnu sylw at broblemau Cyngor Abertawe, sydd - yn ol y BBC - yn beryglus o agos at golli rheolaeth dros ei gwasanaethau cyhoeddus. Cyhoeddwyd adroddiad yn beirniadu'r Cyngor rhyw 18 mis yn ol, ac mae'r Cynulliad o'r farn bod Abertawe wedi methu a gwneud digon i ddatrys y problemau a nodwyd yn yr adroddiad hwnw. Ar hyn o bryd, mae Gwynedd yn yr union sefyllfa yr oedd Abertawe ynddi hi 18 mis yn ol. Rydym ni wedi cael ein beirniadu yn hallt gan asiantaeth o'r Cynulliad, a rydym ni wedi cael rhybudd bod angen gwella ein gwasanaethau cymdeithasol, neu golli rheolaeth ohonynt.
Fy ngobaith gwirioneddol i yw na fyddwn ni'n mynd i lawr yr un trywydd ac Abertawe. Ymhen 18 mis, rwy'n gobeithio bydd y Cynulliad yn gallu edrych ar ddarpariaeth Gwynedd, ac adrodd bod y sefyllfa wedi gwella yn sylweddol. Hon, efallai, yw'r her fwyaf sy'n ein wynebu ni fel Cyngor. Ond er mwyn cyrraedd y fan honno, mae angen i ni ymateb i'r feirniadaeth sydd wedi dod o Gaerdydd - beirniadaeth sydd wedi tynnu sylw penodol at anallu Cyngor Gwynedd i wneud penderfyniadau anodd ac amhoblogaidd, megis cau cartrefi'r henoed. Petai'r Cyngor wedi pleidleisio yn erbyn cau Bryn Llewelyn wythnos dwytha, dwi'n credu yn gryf y byddai Gwynedd gam - a cham mawr - yn nes at golli rheolaeth o'i gwasanaethau cymdeithasol. A petai'r Cynulliad wedi cymeryd rheolaeth, mae'n bur debyg y byddai Bryn Llewelyn, a sawl cartref arall, yn cael ei gau gan weision sifil o Gaerdydd. Er gwaetha'r hyn y mae rhai yn ei gredu, roedd y penderfyniad i gau yn un anodd i ni gyd. Ond yn y pen draw, dyma'r unig ddewis ymarferol ar gyfer Gwynedd.